na początku istnienia bloga tworzyłem wpisy na temat pojedynczych
nominałów monet... pokrótce opowiem tutaj trochę o trojaku za Zygmunta
III pragnąc również dodać kilka ciekawostek
No cóż zacznę w sposób oczywisty, czyli od podstaw omówię definicję
trojaka, specjalnie dla czytelnika, który po raz pierwszy ma styczność z
numizmatyką Polski Królewskiej akurat na moim blogu, a sądząc po
bliskiej już 20 000 liczbie odwiedzin myślę, że takowy się znajdzie.
Zatem zaczynamy; trojak w czasach Zygmunta III - srebrna monetka o
średnicy zazwyczaj ok 20mm, bita w mennicach koronnych takich jak
Kraków, Malbork, Bydgoszcz, Wschowa, Poznań, Lublin czy Olkusz, w mennicy
litewskiej - Wilno, w mennicach miejskich ryskiej oraz gdańskiej. Pierwsze trojaki z popiersiem
Zygmunta wybito w 1588 ostatnie zaś w 1624, nie licząc oczywiście szwedzkich
trojaków okupacyjnych, o których wspomnę na końcu tego
artykułu :)
Może niektórych zdziwi ta mnogość mennic, a innych przyciągnie do
zbierania trojaków w każdym razie bicie trzy groszówek w tylu mennicach
trwało tylko do marca 1601, wtedy to w konstytucji sejmowej nakazano
zamknąć wszystkie mennice w Rzeczpospolitej oprócz koronnej krakowskiej
co miało pomóc w powstrzymaniu spadku wartości monety drobnej w stosunku
do monety grubszej. Oprócz krakowskiej działała jeszcze wileńska od
1589 do 1603 aby wybić jeszcze trojaki w 1608.
W 1607 zaś i Kraków zaprzestał bicia trojaków, aż do 1618 roku
(pomijając bardzo skromną być może próbną emisję w 1614), kiedy to
zaczęto bić już bardzo jednolite i proste, z gorszej jakości srebra
trojaki koronne, ich emisja trwała aż do 1624 kiedy to wybito
ostatniego trojaka Zygmunta III Wazy.
a) trojak koronny 1624 Kraków
b) trojak ryski 1589
c) trojak wileński 1590
Teraz możemy przejść do ciekawostek na temat trojaczków.
Na początku wspomniałem o szwedzkich trojakach okupacyjnych.
Były to trzy groszówki bite przez szwedzkiego okupanta po zajęciu
Elbląga właśnie w mennicy elbląskiej w latach 1631-1633, od koronnych
krakowskich trojaków awers odróżniała jedynie legenda otokowa z
tytulaturą szwedzkiego króla Gustawa Adolfa, zamiast tytulatury Zygmunta
(ale pozostał jego portret), na rewersie różniły się nieco napisy
czasem było to GROS ARG TRIP REG SVE , czasem GROS ARG TRIP CIVIT
ELBLINGEN, oczywiście zamiast GROS ARG TRIP REG POLO, Orzeł i Pogoń
zostały zastąpione szwedzkimi lwami oraz pojawił się na nich inny znak
menniczy - znak mincmistrza elbląskiego, kapelusz, a rzadziej serce.
Prosty chłop raczej nie odróżnił tego trojaka od trojaka Zygmunta i z
łatwością właśnie te trzy groszówki rozniosły się na tereny całej
Rzeczpospolitej...
a) szwedzki trojak okupacyjny - Elbląg
Jako kolejną ciekawostkę, tym razem dla kogoś kto pragnie rozpocząć
dopiero swoją przygodę z trojakami gorąco polecam katalog trojaków
Tadeusza Igera, właściciela najznakomitszej moim zdaniem kolekcji
trojaków polskich, jest on już dostępny online. Może nie w
pełni kompletny, ale zdecydowana większość trojaków, których postanowicie
szukać na pewno się tam znajdzie.
Sam, w sytuacjach kiedy nie mogę
zajrzeć do wersji papierowej właśnie z niego korzystam :) http://iger.wcn.pl/
Ostatnią ciekawostką dla numizmatyków oczywistą, a dla laików
raczej nie będzie to, że nasze srebrne trojaczki (zwłaszcza sprzed
reformy w 1601) były ogromnie cenione zagranicą! Kupcy wywozili je z
Rzeczpospolitej, aby przywieźć do niej swoje słabej jakości srebrne
drobniaki; tak na przykład trafiły do Polski groszki niemieckie :)
O trojakach można pisać godzinami, na co niestety nie mam czasu, więc
tutaj zakończę ten nieco dłuższy wpis, ale nie obawiajcie się ;) Jak
się Wam spodoba to wkrótce napiszę kolejny artykulik o trojakach, jednakże za
nim to zrobię na blogu ukażą się jeszcze artykuły takie jak:
*Szkoci i ich monety na terenie Rzeczpospolitej w XVII wieku
*Fałszerstwa groszy koronnych Zygmunta III Wazy
*Holenderskie talary w Polsce
Komentarze
Prześlij komentarz